سندرم قوس دردناک
( سندرم سوپرااسپیناتوس )
سندرم قوس دردناک سندرمی است بالینی که با درد شانه و بازو در قسمت میانی ابداکسیون مفصل شانه مشخص می شود . این درد در وضعیت عادی و هنگام ابداکسیون کامل وجود ندارد . پنج ضایعه جداگانه در شانه موجب بروز این سندرم می شوند .
علت سندرم قوس دردناک
درد بصورت مکانیکی در نتیجه گیر کردن یک قسمت در بین توبروزیته هومروس و زائده آکرومیون و لیگامان کوراکو – آکرومیال ایجاد می شود .
پاتولوژی سندرم قوس دردناک
حتی در شانه طبیعی ، فاصله بین انتهای فوقانی بازو و زائده آکرومیون در هنگام ابداکسیون بین 45 و 160 درجه ، کم می باشد . در صورتی که یک قسمت متورم و حساس در زیر آکرومیون وجود داشته باشد احتمال گیر کردن و درد به هنگام حرکت وجود دارد . در وضعیت عادی و در هنگام ابداکسیون کامل ، گیری وجود ندارد و در نتیجه درد خفیف بوده یا آنکه اصلا وجود ندارد . پنج نوع ضایعه اولیه باعث ایجاد این سندرم می شوند . البته همه این ضایعات ، واریاسیون های یک روند تغییرات دژنراتیو می باشند .
1 – پارگی خفیف تاندون سوپرااسپیناتوس . پارگی یا کشیدگی تعدادی از رشته های تاندونی موجب یک واکنش التهابی به همراه تورم موضعی می شود . البته اشکال در قدرت عضلانی به اندازه مواردی نیست که کاف تاندونی به طور کامل پاره شده باشد .
2 – تاندینیت سوپرااسپیناتوس . در این مورد اعتقاد بر این است که تغییرات دژنراتیو رشته های تاندونی موجب واکنش التهابی می شود .
3 – کلسیفیکاسیون تاندون سوپرااسپیناتوس . یک رسوب سفید گچی رنگ در داخل تاندون دژنره تشکیل می شود و ضایعه توسط یک واکنش التهابی احاطه می شود . درد هنگامی ایجاد می شود که ماده رسوب کننده بر روی بافت های اطراف سائیده شود .
4 – بورسیت ساب آکرومیال . در اثر تحریک مکانیکی، دیواره های بورس ملتهب و ضخیم گردیده است .
5 – آسیب توبروزیته بزرگ . کنتو زیون یا شکستگی بدون جابجایی توبروزیته بزرگ یک علت شایع می باشد .
علایم بالینی سندرم قوس دردناک
تمام علل اولیه تظاهرات بالینی یکسانی دارند با این وجود شدت علایم متفاوت است . در وضعیت طبیعی ، درد وجود نداشته یا مختصر است . در هنگام ابداکسیون بازو در زاویه حدود 45 درجه از قوس حرکتی درد شروع شده و تا زاویه 160 درجه ادامه می یابد . پس از آن درد کاهش یافته یا از بین می رود . به هنگام پایین آوردن دست در قسمت میانی قوس مجددا درد ظاهر می شود . در اغلب موارد به هنگام پایین آوردن دست، بیمار بازو را می چرخاند تا درد کمتری حس نماید . شدت درد بر حسب مورد متغیر است . در مواردی که رسوب کلسیفیه در تاندون سوپرااسپیناتوس وجود دارد بقدری شدید است که بیمار به سختی می تواند شانه خود را حرکت داده و بصورت اورژانسی بدنبال درمان می باشد .
تظاهرات رادیولوژیک سندرم قوس دردناک
این تظاهرات بر حسب علت زمینه ای متفاوت می باشد . رادیوگرافی ساده یک شکستگی توبروزیته بزرگ یا یک رسوب کلسیفیه را نشان می دهد . رسوب کلسیفیه به این صورت از یک قطعه کنده شده استخوان افتراق داده می شود که ساختمانی یکنواخت داشته و فاقد ترابکولاسیون مخصوص استخوان می باشد .
تشخیص سندرم قوس دردناک
گاهی سندرم قوس دردناک با آرتریت مفصل آکرومیوکلاویکولار که آن نیز موجب درد در برخی قسمتهای ابداکسیون می گردد اشتباه می شود . درد آرتریت آکرومیوکلاویکولار در مراحل بعدی ابداکسیون ( نه در کمتر از 90 درجه ) ایجاد شده و در هنگام ابداکسیون کامل تشدید می شود .
افتراق پنج علت اولیه این سندرم با کمک شرح حال و رادیوگرافی صورت می گیرد . وجود سابقه ضربه نشاندهنده کشش تاندون سوپرااسپیناتوس یا ضایعه توبروزیته بزرگ است در حالی که شروع خودبخود نشاندهنده تاندینیت ، رسوب کلسیفیه یا بورسیت ساب آکرومیال می باشد.
درمان سندرم قوس دردناک
در موارد خفیف اغلب نیازی به درمان وجود ندارد . در صورت لزوم بایستی علل اولیه سندرم را درمان نمود . در بیشتر موارد اقدامات غیر جراحی موفقیت آمیز می باشند اما گاهی به جراحی نیاز است .
رسوب کلسیفیه در تاندون سوپرااسپیناتوس . در موارد با شدت متوسط ،درمان پس از کاهش یافتن درد با استراحت ، فیزیوتراپی با اولتراسوند یا لیزر همراه با ورزش صورت می گیرد . در صورتی که درد شدید باشد باید با استفاده از سوزن آسپیراسیون یا از طریق ایجاد یک شکاف بر روی تاندون ، رسوب خمیر دندانی شکل را برداشت .
کنتوزیون یا ترک خوردگی توبروزیته بزرگ . درمان بر مبنای استفاده فعال از عضو و حرکتهای ورزشی می باشد .
« کشش سوپرااسپیناتوس ، تاندینیت سوپرااسپیناتوس و بورسیت ساب آکرومیال » . بیشتر این موارد به فیزیوتراپی با اولتراسوند یا لیزر و حرکات ورزشی پاسخ می دهند .
درمان موارد مزمن
در مواردی از سندرم قوس دردناک که علیرغم اقدامات درمانی کنسرواتیو کامل دچار درد شدید می باشند ، بایستی از جراحی استفاده نمود . زائده آکرومیون یا ترجیحا ثلث قدامی آن و لیگامان کوراکوآکرومیال برداشته می شوند تا از احتمال سائیدگی بافت ملتهب بین آن و انتهای فوقانی هومروس جلوگیری شود .