شانه یخ زده یا منجمد Frozen Shoulder
( کپسولیت چسبنده ، پری آرتریت )
شانه منجمد شایع می باشد . این بیماری با درد و محدودیت تمامی حرکات شانه مشخص می شود و در حالی که تغییر رادیوگرافیک وجود نداشته و در صورت درمان مناسب به کندی بهبود می یابد .
علت شانه یخ زده یا شانه منجمد
این بیماری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود . در نوع ثانویه متعاقب یک ضربه شدید یا عمل جراحی بر روی شانه رخ می دهد ولی در نوع اولیه یا ایدیوپاتیک علت مشخصی معمولا یافت نمی شود.
پاتولوژی شانه یخ زده یا شانه منجمد
پاتولوژی این بیماری نیز کاملا شناخته نشده است . اعتقاد بر آن است که از بین رفتن خاصیت ارتجاعی کپسول مفصلی و چسبندگی بین چین های سینوویال وجود دارد . ماهیت تغییرات هر چه باشد قابل برگشت بوده و در اغلب موارد مفصل به وضع طبیعی خود باز می گردد .
علایم بالینی شانه یخ زده یا شانه منجمد
بیمار از دردی شدید در ناحیه شانه و بازو شکایت دارد که شروع آن تدریجی و خودبخود می باشد . در معاینه تنها یافته عبارت است از اختلال تمامی حرکات مفصل شانه ( ابداکسیون ، فلکسیون ، اکستانسیون و روتاسیون ) که به 4\1 یا نصف میزان طبیعی کاهش می یابد .اولین حرکتی که در شانه منجمد محدود می شود چرخش داخلی شانه می باشد. در موارد شدید ، بیشتر حرکات باقیمانده مربوط به حرکات اسکاپولا می باشد که دست نخورده باقی می ماند . در رادیوگرافی هیچ گونه یافته غیر طبیعی وجود ندارد .
تشخیص شانه یخ زده یا شانه منجمد
تظاهرات مشخص شانه منجمد عبارت است از محدودیت تمام حرکات مفصل شانه بدون شواهدی مبنی بر وجود و تغییرات التهابی یا تخریبی .
سیر بیماری شانه یخ زده یا شانه منجمد
تمایلی برای بهبودی خودبخود معمولا ظرف شش ماه تا دوازده ماه وجود دارد . ابتدا درد بهبود می یابد اما خشکی مفصل شانه باقی می ماند که با استفاده فعال از اندام این عارضه بتدریج برطرف می شود . در صورت عدم انجام حرکات فعال ممکن است محدودیت دائمی حرکات باقی بماند .
درمان شانه یخ زده یا شانه منجمد
بسته به مرحله بیماری متغیر است در مرحله اول که درد غالب است باید از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده نمود .ولی اصل ثابت در تمامی مراحل تشویق و آموزش صحیح بیمار در جهت انجام تمرینات کششی شانه است که با یک برنامه منظم توسط فیزیوتراپیست به بیمار آموزش داده شود و خود بیمار آنها را روزانه انجام دهد.
با تخفیف درد ، باید بر شدت ورزش های فعال افزود و این کار را برای هفته ها یا ماهها ، تا هنگام بازگشت کامل حرکات ادامه داد .
اقدام بعدی در صورت عدم بهبودی و ناراحتی بیمار تزریق استروئید و ماده بی حس کننده داخل مفصل شانه می باشد.
در صورتی که پس از برطرف شدن درد انجام حرکات بسیار کند صورت گیرد بایستی از مانیپولاسیون ملایم زیر بیهوشی استفاده نمود . امروزه آزاد سازی کپسول فیبروزه از طریق آرتروسکوپی نیز انجام می شود.از سوی دیگر با توجه به اینکه اغلب بیماران دچار بیماری افسردگی می باشند، تجویز داروهای ضد افسردگی نیز می تواند در روند بهبودی بیمار کمک نماید.
نکته حائز اهمیت آن است که بایستی از ابتدا برای بیمار توضیح داد که ممکن است بهبودی او ماهها طول بکشد . با این وجود باید در همان زمان به وی اطمینان داد که ممکن است سرانجام به بهبودی کامل دست یابد .
چند حرکت ورزشی مفید در درمان شانه یخ زده در زیر آموزش داده می شود.
